Mancılık Nedir Nasıl Yapılır?!

Mancınık, orta çağda kuşatmada duvarları hasara uğratmak için kullanılan bir kuşatma makinesidir..

İslâm adına büyük bir imparatorluk kuran Araplar, muhasara savaşı tekniği hakkında çok az bilgiye sahiptiler. Bununla beraber Müslümanların Bizans'ta ve Sasani İran'da kullanılan usulleri almaları çok sürmedi15. Bir muhasara silahı olan mancınıkla Müslümanlar ilk defa Hz. Peygamber döneminde vuku bulan Hayber kuşatmasında karşılaşmışlar ve burada ele geçirdikleri mancınığı diğer kalelerin düşürülmesinde kullanmışlardır. Mancınık ikinci defa Taif muhasarasında kullanılmıştır. Müslümanlar tarafından zamanla yenilenilerek geliştirilen mancınık; komutanların şehirlerin kuşatılmasında ve surların yıkılmasında vazgeçemedikleri
Bir silah olmuştur16.
Mancınığın yapılışı: Yaylanma gücüne dayanan bir mekanizmadır. Sağlam ve paralel iki kiriş arasına elastiki bir şekilde örülmüş ip demeti yerleştirilip, daha sonra tam merkezine bu ipin, gerilmesini sağlayan bir kol takılır. İpi germek için bu kol çevrilir. Kolun bir ucuna kaşığa benzer bir kepçe yerleştirilir. Bu kepçenin içerisine uzağa atılmak için çeşitli malzemeler konur. İpi geren ve yatay durumda bulunan kol bırakıldığı zaman gerili ve bükülü ip hızla açılmaya başlayınca kol itilir. Ucundaki malzemeler 600-1000 metreye kadar uzağa fırlatılır.

Daha sonraları mancınığın yeni ve başka şekli olan buharlısı yapıldı. Bunlar kruvazör ile zırhlıların çoğunda kullanıldı. Bu tip mancınıklar 35 ton civarında ağırlığı olan uçakları 75 metreye kadar fırlatabiliyordu.

Taş mancınığı: Romalılar, kale ve şehir kuşatmaları sırasında ağır ve büyük taşları atabilecek bir aparat geliştirdiler. “taş mancınığı” adı verilen bu silah, sağlam ve uzun bir ağaç koldan meydana gelmekteydi. Bir ucu bir çerçeveye takılı kolun öteki ucunda taş koymak için kepçeye benzeyen bir yuva vardı. Atma kolu bir boynuz yayla yukarı doğru fırlatılınca, büyük bir yastığa çarpıp ucundaki taşı fırlatıyordu.

Mangonel: Bu silah, merkezinden bir mille hareket eden uzun bir koldan meydana gelmekteydi. Kolun bir ucunda taş atmaya yarayan bir sapan vardı. Öteki ucu ise, çekme halatlarına bağlanıyordu. Atış sırasında birkaç kişi, halatları, hızla çekip, kolu kaldırıyorlardı ve öteki uçtaki taşı atıyorlardı. Bu silaha “mangonel” adı verilmişti.

Emevîler ve Abbasîler döneminde muhasaralarda mancınıkdan başka arrade, debbâbe, kebş adını taşıyan ağır silahlar kullanılmaya başlanılmıştır17. Abbasîler döneminde yanar petrol atan(ateş kıtaları, naffâtûn) birlikleri ile takviye edilen orduda; mancınık ve kale kapılarını kırmada kullanılan şahmerdan vs.nin de içinde bulunduğu kuşatma alet ve edavâtının çalışmasından sorumlu mühendisler de vardı18.
Muhasara usullerinin gelişmesinde Haçlı seferlerinin önemli bir yeri vardır19. Haçlı seferleri, şehir ve kale kuşatmaları ile ilgili bir takım teknik ve usullerin gelişip kemâle ermesine yataklık etmiş bir olaylar zinciridir. Bu gelişmeler, daha çok düşman siperlerine ve müdafaa hatlarına yer altından yaklaşabilmek için "sıçan yolları" kazmak ve "lağm"lar (yer altı tünelleri) açmak, mancınık ve şahmerdan kullanmak, çeşitli yanar-tutuşur ecza ve maddeler ile patlayıcı maddeler tatbik etmek gibi kuşatma taktikleri ile ilgili yeniliklerdir20.
Selçuklular zamanında mancınık yapımında ve kullanımında önemli gelişmeler olduğunu görüyoruz. Malazgirt kalesi muhasarasında (1040-1063) kullanılan bir mancınık 60 libre21 taş fırlatabiliyor ve dörtyüz kişi ile hareket ettirilebiliyordu. Bundan başka Selçuklular arrade, çarh (ağır ok fırlatan alet) ve neft atan cihazlar da kullanmışlardır22.
Eyyubîler döneminde yukarıda sayılan silahlarda önemli gelişmeler olmuş; neftçilikte el bombaları kullanılmaya başlanmıştır. Eyyubîler bilhassa neft ve lağımcılık sayesinde önemli başarılar elde etmişlerdir23. Barutun muhasarada kullanılmaya başlaması en önemli gelişmelerden biridir. Lağımlarla surların altına yerleştirilen barutun patlaması, kuşatılanların gücü üstünde çok olumsuz bir hava meydana getirmiştir24. Barutun bu şekilde doğrudan kullanımı dışında top ve ateşli silahlarda kullanılmaya başlaması ise, savaş teknolojisini esastan değiştirecek bir ihtilâl niteliğinde idi.

Bunu Yazana Kadar Anam Agladı